Paddenstoelen- en natuurliefhebber Joost Verburg uit Zuidwolde raakt er niet over uitgepraat: de grote rijkdom die de begraafplaats in Zuidwolde kent als het gaat om onder meer bijzondere zwammen.

"Pas op hoor, wij lopen hier ook altijd heel voorzichtig", lacht Verburg, terwijl hij over de begraafplaats loopt. De oudste graven stammen uit 1850. "Je hoeft hier niet ver te zoeken. Op het oudste gedeelte staan ze betrekkelijk dicht bij elkaar. Zo zie je hier gele knotszwammen staan. En daar verderop ook de witte knotszwam." Je moet wel goed kijken: de zwammetjes zijn slechts een paar centimeter groot en zijn verstopt tussen het mos en in het gras.

Van zwarte roetkluifzwam tot oorlepelzwam

De Natuurvereniging Zuidwolde heeft de afgelopen jaren al honderden soorten paddenstoelen ontdekt. "Kijk!", roept Verburg opgewekt, "hier staat de zwarte roetkluifzwam. En dit is de oorlepelzwam. Wedden dat-ie op een dennenappel groeit?" Verburg graaft wat grond weg en inderdaad: er komt een dennenappel tevoorschijn.

De begraafplaats in Zuidwolde blijkt dus een waar paddenstoelenparadijs. Doordat er weinig onderhoud is aan het gras - er wordt één keer per jaar gemaaid - en het gevallen blad wordt één keer in de herfst weggehaald, zitten er weinig voedingsstoffen in de bodem. Een ideale omgeving voor zeldzame soorten.

'Als ik het echt goed wil zien, dan leg ik mijn hoofd op de grond'

"Ik loop hier altijd even langs de kant", legt Verburg uit, terwijl hij op een ander gedeelte van de begraafplaats rondloopt. "Want hier tussen het mos kunnen bijzondere soorten staan. Zoals koraalzwammen. En hier heb je aardtongen."

"Als ik het echt goed wil zien, dan leg ik mijn hoofd op de grond", zegt de natuurliefhebber, als hij op zijn knieën op de grond zit en zijn hoofd op het mos legt. "Dan vis ik ze er zo uit. Kijk, het zijn echt kleine tongetjes die uit de bodem komen."

Bijzonder zijn vooral de wasplaten - een zwammensoort - die hun naam danken aan het glimmende hoedje. Dat zijn kieskeurige paddenstoelen die het alleen goed doen als de omstandigheden optimaal zijn. "En dit zijn twee groene paddenstoelen, papegaaizwammetjes", wijst Verburg als hij twee glimmende paddenstoeltjes tegenkomt. "Omdat papegaaien ook zo'n groene kleur kunnen hebben."

'Orchideeën onder de paddenstoelen'

Verburg loopt verder en treft vervolgens allerlei bijzondere wasplaten aan. "Het zijn eigenlijk de orchideeën onder de paddenstoelen. Hier hebben we de zwartwordende wasplaat. Die is eerst mooi van kleur, maar wordt dus zwart. En hier zien we allerlei vuurzwammetjes. Een redelijk algemene soort, maar misschien wel de mooiste wasplaat door de felle kleuren."

De meest zeldzame paddenstoelensoort staat, bijna onopmerkzaam, iets verderop. "Dit is de grauwe wasplaat. Die heeft hele grote wasplaten. Daar zitten de sporen aan, zoals je ziet. We hadden drie jaar geleden al acht of negen wasplaten gevonden en toen ontdekten we deze grauwe wasplaat. Die is hiervoor nog maar één keer eerder gevonden in Drenthe. En toen vonden we ook nog de geurende wasplaat. Ja, allemaal zeldzame soorten kwamen erbij. Dan realiseer je je eigenlijk wat voor natuurlijke rijkdom dit is", glundert Verburg.

Boek ter ere van de begraafplaats

De Natuurvereniging Zuidwolde bracht ter ere van het vijftig jarig bestaan van de vereniging een boek uit. Niet alleen over de bijzondere paddenstoelen, maar over de gehele begraafplaats. Marga Kool schreef er gedichten bij.

"Dat was ontzettend leuk om te doen", zegt Verburg. "We hopen dat mensen de waarde van de begraafplaats aanvaarden en meegaan in het idee om het verschralend te blijven beheren. Er zijn 4800 exemplaren van het boek uitgedeeld."