Terreinbeheerders hebben er slapeloze nachten van: woekerplanten uit verre landen die in de Drentse natuur opduiken. De bestrijding gaat moeizaam en de kosten zijn hoog. Uit onderzoek van RTV Drenthe blijkt dat het om miljoenen gaat. Sommige terreinbeheerders stoppen daarom met de aanpak. Het geld komt veelal uit eigen zak.

De Japanse duizendknoop, de watercrassula, de reuzenberenklauw en de waternavel zijn voorbeelden van woekerplanten die veel problemen veroorzaken in Drenthe. Deze planten kennen hun oorsprong niet in Nederland en worden niet door een natuurlijke vijand in toom gehouden. Ze overgroeien langzaam de andere Drentse planten en richten daardoor veel schade aan.

3 miljoen euro

Uit onderzoek blijkt dat in totaal bijna 3 miljoen euro wordt uitgetrokken voor de bestrijding van die exotische woekerplanten. Dat bedrag is in de praktijk nog hoger omdat niet alle terreinbeheerders bijhouden wat ze jaarlijks kwijt zijn.

Uitschieters zijn Natuurmonumenten met ruim 9 ton en Waterschap Drents Overijsselse Delta. "Eerder zaten we per jaar rond de 6 ton aan kosten. Door de uitbreiding van exoten is de verwachting dat dit bedrag alleen maar hoger wordt", reageert Herald van Gerner namens het waterschap.

Veelal uit eigen zak

De provincie Drenthe heeft anders dan andere provincies in Nederland geen subsidie voor de bestrijding beschikbaar. Het meeste geld wordt door terreinbeheerders uit eigen zak betaald of gefinancierd door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. "Bestrijding van exoten kan wel onderdeel zijn van een subsidieaanvraag voor herstel van natuur, biodiversiteit of landschap", vult de provincie aan.

RTV Drenthe deed onderzoek naar een aantal van die planten. Spoiler: het is erg makkelijk om nog aan sommige gevreesde planten te komen. Bekijk in deze video hoe dat kan.

Ze horen hier niet en nemen alles over: exotische woekerplanten

In de strijd met de Japanse duizendknoop is van alles geprobeerd: elektrocuteren, uitkoken, bevriezen of op laten eten door varkens. Dure methodes die soms even werken, maar het ei van Columbus blijft uit. Volgens de provincie Drenthe leidt namelijk geen van de genoemde methoden tot volledige verwijdering van de plant.

Waterschap Drents Overijsselse Delta begon in 2019 met het elektrocuteren van de Japanse duizendknoop, maar zegt daar onlangs mee te zijn gestopt omdat de resultaten tegenvielen. "We zagen dat het op sommige locaties wel werkte, maar op andere plekken deed het niets", vertelt Van Gerner. "Om te kijken waar dit aan ligt, zouden we vervolgonderzoek moeten doen, bijvoorbeeld naar grondsoorten. Omdat het een dure manier van bestrijden is en het resultaat minimaal was, zijn we daarmee gestopt."

"Soms is het middel erger dan de kwaal", vult Hans Alting van Staatsbosbeheer aan. "Wij kunnen bijvoorbeeld geen gebruik maken van round-up (bestrijdingsmiddel, red.) in de natuur. Dat moet je niet willen. Dus wij maken een afweging: we halen het weg waar het mogelijk is, maar het moet de andere soorten niet schaden."

'Hoe exotisch zijn ze nog als ze overal staan?'

Die mening deelt ook Bertil Zoer van stichting Het Drentse Landschap. Zij zijn helemaal met de bestrijding gestopt. Alleen als een plant zoals de Japanse duizendknoop een monument in gevaar brengt, wordt nog actie ondernomen. "Het is anders dweilen met de kraan open. Goede nazorg ontbreekt. In het bos is er geen beginnen aan en hoe exotisch zijn ze nog als ze overal staan?"

Aan de ene kant hebben terreinbeheerders dus niet genoeg financiële middelen om de planten weg te krijgen. Aan de andere kant is het probleem van sommige planten dus al zo groot, dat getwijfeld wordt of aanpakken nog wel zin heeft. Maar het niet tegengaan van die planten kan grote gevolgen hebben voor de biodiversiteit, infrastructuur en is soms ook een wettelijke verplichting.

'Hoe langer je wacht, hoe groter het probleem'

"Hoe langer je wacht, hoe groter het probleem wordt en hoe groter ook het kostenplaatje", legt Rudmer Veenstra namens Natuurmonumenten uit. Die organisatie bestrijdt de exoten nog wel actief en ziet bijvoorbeeld de watercrassula steeds vaker in Drentse vennetjes opduiken en de Japanse duizendknoop in beschermde natuur terechtkomen. Veenstra: "Ik vind het absoluut noodzakelijk dat de provincie haar verantwoordelijkheid gaat nemen en soorten zoals de watercrassula samen met ons aan gaat pakken."

Dit zijn terreinbeheerders kwijt aan exotenbestrijding