-
Een groep kauwen gezellig samen op een lijntje (Rechten: ANP / Hans Glader)
Een moord kraaien, een verraad van raven, een roekenkolonie of een zwerm kauwen: het stikt in Drenthe van de zwarte vogels die op elkaar lijken. Althans, dat idee krijg je als je op een zonnige dag over de Drentse landerijen fietst.
Dat is ook niet zo gek, dat deze vogels op elkaar lijken, want ze zijn allemaal familie van elkaar. Kraaien, raven, roeken en kauwen behoren tot de kraaiachtigen, net als eksters en Vlaamse gaaien. Maar die laatste twee pik je er zo uit, omdat ze niet helemaal (of helemaal niet) zwart zijn.
Zijn er inderdaad meer zwarte vogels dan een aantal jaren geleden? En welke vogels zie je het meest in Drenthe? En hoe houd je deze kraaiachtigen eigenlijk uit elkaar? Zoek het uit! vloog de wereld van de kraaiachtigen in en zette de verschillen op een rij.
Baader-Meinhof-fenomeen
Timo Roeke van de Vogelbescherming legt uit: "Roeken zie je in Drenthe, Friesland, Groningen en Overijssel inderdaad meer dan in de rest van Nederland. Maar dat wil niet zeggen dat het goed gaat met de roek. Sterker nog, het gaat slecht met de roek. Deze vogel staat onder enorme druk van de mens, daarom is het ook een beschermde soort."
Dat er nu meer zwarte vogels zijn dan in eerdere jaren, kan Roeke dan ook niet onderschrijven. "Waarschijnlijk heeft het te maken met het Baader-Meinhof-fenomeen, dat je ergens, zodra het je eenmaal is opgevallen, meer op gaat letten en ook vaker tegen lijkt te komen. Net als wanneer je net een bepaald merk auto hebt gekocht, je daarna ineens overal dat merk auto ziet rijden."
Overlast van roeken
Roeken nestelen in kolonies. "Als je in de buurt van zo'n kolonie woont, kan ik me voorstellen dat dit overlast geeft." Om deze overlast te verminderen proberen gemeenten soms de kolonies te verplaatsen of te verspreiden, waarvoor een vergunning nodig is. "Ook de nesten van roeken hebben een beschermde status", weet Roeke.
"Eigenlijk zonde dat mensen er vaak vanaf willen, want roeken, en ook andere kraaiachtigen, zijn juist enorm nuttige vogels. Ze hebben echt een opruimfunctie en eten bijvoorbeeld emelten en engerlingen, die wij als ongedierte beschouwen."
Maar hoe weet je nu welke zwarte vogel je net gezien hebt? Hieronder een omschrijving volgens Natuurpunt.be per vogel, in volgorde van de grootste tot de kleinste.
Zo herken je een raaf:
Een raaf is een heel grote, volledig zwarte vogel, met groene, blauwe, en/of paarse glans. Zonder directe vergelijking kan het moeilijk zijn het grootteverschil met de zwarte kraai te zien. Verder valt de raaf op door zijn zware, lange snavel. In vlucht heeft hij een waaiervormige staart. Als je de raaf van dichtbij ziet, is duidelijk te zien dat hij veren heeft die de snavel voor meer dan de helft bedekken. Een raaf kan heel goed zweven op thermiek, net als als een roofvogel (in tegenstelling tot de zwarte kraai).
- De raaf is de grootste zangvogel (soms zelfs groter dan een buizerd)
- verenkleed geheel zwart met groene tot blauwpaarse metaalglans
- zeer dikke, zware, lange snavel
- lange, smalle, spitse vleugels
- wigvormige staart
Het geluid dat een raaf maakt is een diepkeelse roep, een luid, haast krakend "krokk krokk krokk".
Zo herken je een kraai:
De zwarte kraai heeft een volledig zwart verenkleed, inclusief zwarte snavel en zwarte poten. Vaak heeft een kraai een wat groenige glans over de veren. Ze zijn te onderscheiden van roeken door de miniveertjes die ze aan de snavelbasis hebben, in plaats van een kaal stuk huid. Ook hebben ze een donkerdere snavel. Als je een zwarte kraaien ziet stappen, gaat het achterlijf heen en weer. Ze zijn vaak te vinden in paren of kleine groepen. Ze hebben een sterk gebogen snavel en produceren een luid en schor gekrast geluid.
- pikzwarte vogel (soms met zwak groene en blauwpaarse metaalglans)
- krachtige, donkere snavel met stompe punt (geen kale huid rond snavelbasis zoals de roek)
- platte kruin
- in vlucht een afgeronde staart
Een zwarte kraai heeft een kenmerkend luid en schor gekrast geluid dat meestal klinkt als "kaah-kaah-kaah" of "kraa-kraa-kraa". Zwarte kraaien zijn zeer vocaal en kunnen een breed scala aan geluiden produceren, waaronder klikken, kreten en zacht koeren.
Zo herken je een roek:
Roeken lijken sterk op zwarte kraaien en raven, maar zijn aan een aantal dingen relatief eenvoudig te herkennen. De roek heeft een lichtgrijze snavelbasis en zijn snavel is veel puntiger dan die van de zwarte kraai. Hij heeft een behoorlijk steil voorhoofd en verhoudingsgewijs een kleine kop. In vlucht is de waaiervormige staart een goed kenmerk. Een roek komt altijd voor in kolonievorm en in grote groepen foeragerend op grasland.
- pikzwarte vogel (paarsrode gloed zichtbaar onder bepaalde hoek)
- kale, grijswitte huid rond snavelbasis
- 'punthoofd' (plat voorhoofd, spitse kruin, 'kort' achterhoofd)
- spitse, vrij rechte bovensnavel (dikkere, meer gekromde bovensnavel bij zwarte kraai)
- jonge vogels zijn moeilijk te onderscheiden van de kraai (wegens minder opvallend punthoofd en geen naakte huid rond snavelbasis)
Het geluid dat een roek maakt lijkt op de roep van de zwarte kraai, maar lichter, minder zware rollende klanken en nasaler.
Zo herken je een kauw:
Kauwen zijn zwarte gedrongen vogeltjes met zilvergrijze zijkanten van het kopje. Binnen groepen kauwen bestaat een uitgebreide sociale structuur met een pikorde, intriges en altijd zijn er 'verliefde' stelletjes te onderscheiden als ze aan het foerageren zijn. De paarband tussen kauwen duurt een leven lang en de vogels zijn bijna altijd onafscheidelijk.
- donkergrijs verenkleed met lichtgrijze hals en achterhoofd
- De ogen geven met een grijswitte iris een vriendelijke aanblik
- opvallend zwart petje op het voorhoofd
- korte, scherpe, donkere snavel
Het geluid dat een kauw maakt is gevarieerd. Meestal een kenmerkend explosief "ka!"
Zoek het uit!
Heb jij ook iets gezien waarvan je je afvraagt 'hoe zit dat nou'? Stuur je vraag dan in.